Kaca Payun

Perkawis Girimukti

Gapura

Padungdengan

Tagog

Nu Maca

Iber Buku Sunda

Rumpaka

Béwara

Résénsi Buku

Kolom Ajip Rosidi

Ésséy

Carita Pondok

Sajak-Dangding

Guguyon

Kleub Buku

Arsip Lalayang

 

 

 - Perkawis Girimukti -


Lalayang Girimukti

 

Lalayang Girimukti téh di dituna mah salah sahiji rawayan anu diwangun ku Panglawungan Girimukti pikeun nyambungkeun tali silaturahmi jeung balaréa, babakuna jeung sugri nu mikatineung basa katut sastra Sunda. Ari Panglawungan Girimukti mangrupa forum geusan riung mungpulung sing sakur nu mikatineung budaya Sunda. Ieu panglawungan sasuhunan jeung PT Kiblat Buku Utama nu sok medalkeun buku-buku Sunda, di Jl. Karawitan No. 46 Bandung 40264. Mimiti dibuka dina bulan Fébruari 2002, Panglawungan Girimukti sok ngayakeun sawala saban bulan. Lalayang Girimukti mimiti medal bareng jeung mimiti mukana panto Panglawungan Girimukti. Ari medalna téh dua bulan sakali.

Nu jadi udagan Lalayang Girimukti téh taya lian iwal ti hayang ilubiung dina enggoning ngaronjatkeun pangajén balaréa kana buku-buku Sunda, boh nu mangrupa karangan asli dina basa Sunda boh hasil tarjamahan tina basa deungeun. Ku kituna saniskara karangan nu dipidangkeun dina tiap-tiap rohangan Lalayang Girimukti aya patula-patalina jeung unak-anik buku Sunda boh anu patali jeung eusina katut pangarangna, kitu deui nu medalkeunana, boh anu patali jeung nu maracana. Atuh keur sugri nu hayang nuturkeun kamekaran penerbitan buku-buku Sunda, Lalayang Girimukti satékah polah nyadiakeun rupa-rupa béja anu patali jeung hal éta.

Anu dihiap sangkan nembrakkeun pamanggihna dina Lalayang Girimukti téh teu diwatesanan ku si itu atawa si éta. Ti mimiti jalma-jalma anu pakasabanana dina widang kurung-karang tug nepi ka balaréa nu resep maca buku-buku Sunda istuning dipiharep sangkan kajurung nembrakkeun pamanggihna dina Lalayang Girimukti. Da kapan ti anggalna kénéh gé geus diniatan yén Lalayang Girimukti téh lalayangna balaréa, babakuna nu mikacinta basa katut sastra Sunda. 

Pikeun ngalegaan ambahanana, nya dibuka wé ieu situs Lalayang Girimukti on-line. Susuganan leuwih réa nu nuturkeun lalakonna, leuwih ramé nu ilubiung nembrakkeun pamanggihna, leuwih jembar nu disawangna. Itung-itung melak kembang di sisi jalan gedé, nya éta jalan cyber téa. Kapan naon rupa nu ngancik dina batin urang téh, mun cék jurupantun téa mah, satemenna kudu bisa “diteundeun di jalan gedé, bukaeun nu ngaliwat, anu weruh di semuna, anu terang di jaksana, anu rancagé di haté”.[]

 


Panglawungan Girimukti

 

Kekembangan téh alusna mah dipelakna di sisi jalan gedé. Sugan jeung sugan ti antara nu lalar liwat aya---mun ceuk juru pantun téa mah---“anu weruh di semuna, anu terang di jaksana, anu rancagé di haté”.  Ku jalan kitu, éta kekembangan téh seungitna kaambeu, mekarna katara, turta layuna kasakséni ku balaréa.

Kumaha atuh carana sangkan kekembangan budaya Sunda téh bisa narik ati balaréa nu lalar liwat di jalan gedé téa? Nya éta pisan di antarana nu jadi pikiran téh. Ti dituna mah aya karep nyieun tarékah sangkan budaya Sunda enya-enya jadi bagian integral tina jalan gedé, nyaéta jalan kahirupan kontémporér nu diliwatan ku rupa-rupa ajén-inajén budaya boh ti nu deukeut boh ti nu jauh.

Ngan anu sidik, éta kekembangan téh alusna mah henteu ngan saukur dipelak di lembur singkur. Lembur nu kakurung ku gunung nepi ka naon rupa ajén-inajén budaya nu aya di luareunana henteu nepi ka éta padumukan, turta nu dumuk di dinya jadi kurung batok.

Cindekna, nya éta di jalan gedé, budaya Sunda bisa patepung lawung jeung budaya deungeun. Di dinya budaya Sunda jeung budaya deungeun bisa silih pangaruhan.

*** 

Meugeuslah tong ngomong baé, ka bau-bau sungut. Anggursi geura prak ari enya-enya boga kahayang mah, meungpeung saréréa katémbong baris ngarojong. Kitu asana nu kadéngé sarérésna Konférénsi Internasional Budaya Sunda (KIBS), nu lumangsung ti mimiti tanggal 22 nepi ka tanggal 25 Agustus 2001 téa. Kapan saréréa gé apal KIBS téh geus méré rékoméndasi anu sakitu imeutna, ti mimiti bidang sastra katut basa nepi ka widang lingkungan ékologis, arsitéktur, kadaharan katut papakéan. Éta rékoméndasi téh dina seuhseuhanana mah mangrupa agénda budaya pikeun miara sarta mekarkeun deui budaya Sunda dina lawang sakéténg abad ka 21 ieu.

Mémang bener kitu, nu penting  mah prakna lain ngomongna. Cara nu baheula kungsi kadéngé ti Karl Marx: kaom intéléktual téh ngan hayoh baé mikiran dunya, padahal nu saéstuna kudu dilakonan mah ngarobah dunya! Tapi ké heula, Ki Marx, rék kumaha urang bisa ngarobah dunya kalayan bener mun pikiran urang ngeunaan dunya tacan bener. Ari pikeun ngajinekkeun bener salahna hiji pikiran kapan mimindengna mah urang téh perelu terus-terusan hog-hag bari taya tungtungna.   

Nu leuwih alus mah nya ngomong nya digawé. Babarengan baé. Sagédéngeun milampah rupa-rupa tarékah kongkrit enggoning miara turta mekarkeun deui budaya Sunda, urang gé alusna mah henteu bosen madungdengkeun saniskara perkara nu patali jeung kabudayan Sunda. Kacida salahna mun rékoméndasi KIBS ku urang dianggap minangka idé nu geus final.

Ku kituna, sing saha baé nu neundeun perhatian kana budaya Sunda, katimbang perelu pisan terus paamprok jonghok enggoning ngabahas saniskara idé nu patali jeung kabudayan, babakuna kabudayan Sunda.

***

 Tempatna geus sadia, heureut-heureut baé mah; perenahna di Jalan Karawitan No. 46, Bandung. Dingaranan Panglawungan Girimukti, dumasar kana kereteg haté sarta pamadegan nu jadi tatapakanana. Sok sanajan tempatna mah heureut, tapi ari anu jadi angkeuhanana mah lega: hayang nepunglawungkeun sing saha baé nu miboga karep ngolah budaya, babakuna budaya Sunda. Saha nu nyaho ti dinya baris timbul rupa-rupa idé nu luhur ajénna. Lian ti kitu, ogé hayang nepunglawungkeun budaya Sunda jeung budaya deungeun nu tadi disabit-sabit téa. Sugan jeung sugan ku jalan kitu budaya Sunda téh henteu ngeuyeumbeu, bari urangna jadi beunghar ku luang. Ari luang, kapan luang jolna ti papada urang, salian ti tina daluang téh, tapi palias mun meunang luang tina burang.

 Geus diajangkeun kagiatan keur satauneun. Dina saban bulan baris diayakeun riungan pikeun nyawalakeun rupa-rupa masalah nu patali jeung budaya Sunda, di antara baé ngeunaan sastra, téater, tembang, filsafat, katut pulitik.

Papadaning kitu, mun téa mah aya nu miboga karep madungdengkeun téma séjénnya, sumangga. Da tempat mah kapan geus nyampak. Nya kitu pisan salah sahiji nu dipiharep téh.

Wilujeng sumping di Panglawungan Girimukti. Ieu, nyanggakeun sabrang salayan sok sanaos ari lebet ka cabé mah henteu. Mun téa mah can pati pikabetaheun, nya atuh hayu baé urang bebetah ku saréréa***

lalayang girimukti online copyright©2002 - desain ku dadan_sutisna@hotmail.com